نام فیلم : دشنه

نام ترانه : دستای تو

نام خواننده : داریوش

نام ترانه سرا : اردلان سرفراز

آهنگساز : حسن شماعی زاده

تنظیم کننده : واروژان

سال ساخت : 1351

مدت: 4 دقیقه و 38 ثانیه

متن ترانه:

 اي که بي تو خودم رو تک و تنها مي‌بينم
هرجا که پا مي‌ذارم تو رو اونجا مي‌بينم

يادمه چشم‌هاي تو پر درد و غصه بود
قصه غربت تو قد صد تا قصه بود

ياد تو هرجا که هستم با منه
داره عمر من رو آتيش مي‌زنه



تو برام خورشيد بودي توي اين دنياي سرد
گونه‌هاي خيسم رو دستهاي تو پاک مي‌کرد

حالا اون دستها کجاست اون دوتا دستهاي خوب
چرا بي‌صدا شده لب قصه‌هاي خوب

من که باور ندارم اونهمه خاطره مرد
عاشق آسمونها پشت يک پنجره مرد

آسمون سنگي شده خدا انگار خوابيده
انگار از اون بالاها گريه‌هام رو نديده

ياد تو هرجا که هستم با منه
داره عمر من رو آتيش مي‌زنه

ياد تو هرجا که هستم با منه
داره عمر من رو آتيش مي‌زنه

فیلم دشنه از فیلمهای نه چندان مطرح سینمای قبل از انقلاب می باشد که شاید تنها اعتبارش حضور بهروز وثوقی در آن می باشد. اما ماجرای قرار گرفتن زیباترین و معروفترین آهنگ داریوش به روی این فیلم بسیار جالب می باشد و خود گواه آنست که در سینمای قبل از انقلاب اغلب ترانه ها بصورت اتفاقی از بین ترانه های موجود انتخاب و به روی فیلم سوار می گردید ( البته حساب برخی از فیلمها مانند تنگنا ، رضا موتوری و ...... و برخی دیگر که در پستهای قبلی به آنها اشاره گردید از اینگونه فیلمها جداست.)

اما بشنوید از بهترین ترانه داریوش که چگونه ساخته گردید و سر از فیلم دشنه در آورد. سال 1350 اردلان سرفراز بدور از خانه پدری از شیراز به تهران آمده بود و زندگی می گذراند. او در غربت خبر ناگواری را دریافت می کند ، خبر فوت پدر برای هر فرزندی دردناک ترین خبر ممکن می باشد ، بویژه آنکه هنگام مرگ پدر به دور از خانه و شهر خود باشید.

اردلان سرفراز در چنین شرایطی خبر مرگ پدر را دریافت می دارد . او نقل می کند در آنشب به هرجا می نگریسته نقش پدر را می دیده است . نطفه  این ترانه معروف که اکنون تبدیل به بخشی از تاریخ موسیقی پاپ ایرانی گشته است در اتوبوسی که اردلان سرفراز را آنشب از تهران به شیراز می برد بسته می شود. در واقع اردلان سرفراز ترانه ای که بسیاری از جوانان نسل گذشته و حتی نسل امروز با آن عاشق شدند را در سوگ پدرش می سراید. اردلان کسی را که بدون او خودش را تک و تنها می دید  و دستانش را طلب می نمود کسی نبود جز پدری که دیگر نفس نمی کشید.

زیبایی کلام این ترانه بقدری جذاب بود که دل هر عاشقی را بدست می آورد و گویی حرف دل تمام عاشقان دنیاست. مگر می شود کسی عاشق باشد و با شنیدن این ترانه مشعوف نگردد؟ ترانه بدست استاد بی بدلیل آهنگسازی ایران حسن شماعی زاده می رسد تا شاهکار دیگری در عرصه ترانه سازی به وقوع بپیوند. ملودی حسن شماعی زاده از کلام ترانه جلو می زند بطوریکه موسیقی بدون کلام این ترانه به تنهایی طوفانی در دل به پا می کند حال تصور کنید چه اتفاقی می افتد وقتی روی چنین ملودی ای کلام اردلان سرافراز که در اوج اندوه از دلش برآمده قرار گیرد.

موسیقی ترانه آنقدر زیبا می باشد که بعدها فریبرز لاچینی آنرا در آلبوم موسیقی بدون کلام خود اجرا می کند. سپس نوبت به واروژان فقید می رسد تا یکی از زیباترین تنظیم هایش را با زیرصداهای شیک خود و آکوردهای زیبا و منحصر بفردش روی این ترانه اجرا نماید. در سرمای یکی از روزهای زمستان سال 51 استودیو ال کوردو بس میزبان واروژان و اعضای 14 نفره ارکسترش می شود . حزن و اندوه این ترانه خواننده ای را می طلبید که صدایش به تنهایی عشق را فریاد می زد. داریوش تنها خواننده بی جایگزین برای چنین اثر ماندگاری انتخاب می گردد تا ترانه ای در زمستان 1351 در استودیو ال کوردو بس ضبط و متولد شود که برای هریک از ما چیزی فراتر از یک ترانه باشد.

این ترانه تمام عناصر یک شاهکار را یکجا در خود جمع می کند. کلام عاشقانه اردلان سرفراز ، ملودی زیبای حسن شماعی زاده ، تنظیم شیک واروژان و صدای گرم داریوش ، آیا چیز دیگری لازم است تا یک اثر جاویدان خلق گردد؟ بله ، گوش شنوای جوانانی که عشق را به مفهوم واقعی درک و تجربه کرده باشند، آخرین عنصری بود که این ترانه لازم داشت و ما ایرانیها هم که تا دلتان بخواهد عاشق داریم.

اما این ترانه آنطور که حسن شماعی زاده انتظار داشت مورد استقبال قرار نگرفت. شورای شعر رادیو این ترانه را تائید نمی کند زیرا پخش صدای داریوش بدلیل عبور از خطوط قرمز از رادیو و تلویزیون ممنوع اعلام شده  بود. شماعی زاده نقل می کند صفحه این ترانه در دستش بود و این کمپانی به آن کمپانی می رفت و هیچ شرکتی بخاطر مسائلی که برای داریوش پیش آمده بود حاضر به خرید این صفحه نگردید تا اینکه شماعی زاده به پیشنهاد شخصی بنام الیاس به یک کمپانی در میدان 24 اسفند (انقلاب فعلی ) مراجعه می کند و شخصی بنام جهانگیر طبریایی  حاضر می شود آنرا بصورت مشارکتی منتشر سازد. یعنی پس از انتشار ترانه چنانچه هر صفحه به فروش می رسید رقمی (فکر کنم ) معادل 2 ریال به حسن شماعی زاده پرداخت می گردید.

شماعی زاده  به ناچار می پذیرد اما هرگز تصور نمی کرد این یکی از پرسودترین معامله های او در عرصه ترانه سازیش می شود، بطوریکه تا سالها هر چند ماه یکبار رقم قابل ملاحظه ای بخاطر صفحه ترانه دستهای تو به او پرداخت می گردید. همزمان واروژان فقید که به حرفه موسیقی متن فیلم نیز روی آورده بود قراردادی با آقای مصیبی برای ساخت موسیقی فیلم دشنه به کارگردانی فریدون گله امضا می کند .

واروژان وقتی شرح حال عباس چاخان را بابازی بهروز وثوقی در این فیلم می شنود این ترانه را در ماشین خود برای مصیبی پخش می کند و او از این ترانه بسیار خوشش می آید. مصیبی به واروژان اصرار می کند تا ترانه را قبل از اکران فیلم به رادیو ندهند تا مردم این ترانه را برای اولین بار روی فیلم او بشنوند واروژان هم با علم بر اینکه پخش صدای داریوش از رادیو ممنوع شده است و مصیبی هم از این موضوع اطلاع نداشت این شرط را می پذیرد و بدین ترتیب فیلم و صفحه همزمان منتشر می گردند تا مردم برای اولین بار ترانه دستهای تو را از طریقی غیر از رادیو و تلویزیون بشنوند.

و بدینوسیله یکی از قویترین ترانه های فاخر فارسی به روی یکی از ضعیفترین فیلمهای فارسی سوار میگردد. بنظر من تنها نقطه تاریک این ترانه همین موضوع می باشد. قطعا بسیاری از کسانیکه این ترانه را صدها بار شنیده اند دوست داشتند تا این ترانه را به روی فیلم شاخص تری می شنیدند اما متاسفانه این ترانه قسمت فیلمی می گردد که هرگز در حد و قواره ترانه قرار نمی گیرد.

شاید به همین خاطر باشد که هیچوقت کسی هنگام شنیدن این ترانه بیاد فیلم دشنه نمی افتد. این در حالیست وقتی اولین بیت ترانه مرد تنها توسط فرهاد در هرجایی شنیده می شود همه ما ناخودآگاه با شنیدن .... با صدای بیصدا .... بیاد فیلم رضا موتوری می افتیم. این تفاوت یک انتخاب درست با انتخاب نادرست می باشد.

این ترانه بعدها با استقبال بینظیری روبرو می گردد و هنوز که هنوز بعد از گذشت بیش از چهل سال جزو پنج ترانه برتر موسیقی ایران می باشد و دارای اعتبار خاصی می گردد. اما فیلم دشنه ذره ای از این اعتبار نصیبش نمی گردد، زیرا این ترانه برای این فیلم خیلی بزرگ بود، به همین دلیل هیچکس با شنیدن این ترانه بیاد فیلم دشنه نمی افتد.

خاطرم هست دو سال پیش شبکه من و تو در یک شوی تلویزیونی با چاشنی نظر سنجی این ترانه را بعنوان اولین انتخاب از بین صد ترانه فارسی معرفی نمود که بیشترین آرای مخاطبین را بدست آورده بود. ترانه دستهای تو تا زمانیکه زبان فارسی و ترانه فارسی زنده است جاویدان خواهد ماند و هرگز فراموش نمی شود. این ترانه تاریخ مصرف ندارد و قطعا برای نسلهای بعدی و فرزند و نوادگان ما نیز تازگی خواهد داشت.

اردلان سرفراز بخاطر علاقه وافری که به پدرش داشت بعدها ترانه چشم من بیا منو یاری بکن را نیز در فراغ پدرش می سراید که اتفاقا آن ترانه را نیز داریوش اجرا می کند و جزو آثار ماندگار او قرار می گیرد. ترانه دستای تو حاصل هنر جمعی چهار اَبَر مرد عرصه موسیقی ایرانی می باشد که در حال حاضر بجز عالیجناب ، سه نفر دیگر خوشبختانه در قید حیات می باشند و امیدوارم خداوند عمر طولانی به آنها عطا فرماید. محصول هنر این چهار نفر آرامبخش نسلی گردید که با یک نگاه عاشق می شدند و وقتی اولین شکست عشقی خود را تجربه می نمودند به این ترانه پناه می آورند.