از جمله نقطه های قوت فیلم معما دیالوگهای کنایه آمیز طنز بسیار شنیدنی و جذاب آن است که از همان ابتدای فیلم مخاطب را سرگرم میکند:

پیتر (گرانت) اول باردرحالیکه رجینا(هپبورن) سر میز صبحانه در رستوران روباز مشرف به منظره باشکوه آلپ برفی است، جلوی او نمایان میشود:

پیتر: ما همدیگه رو میشناسیم؟!

رجی: چرا؟! قراره همدیگه رو بشناسیم؟

پیتر: من نمیدونم. از کجا باید بدونم؟!

رجی(باژست عاقل اندر سفیه): من تابحال آدمای احمق زیادی رو شناختم ولی تا یکیشون نمرده با نفر بعدی آشنا نشدم!

پیتر: وقتی نفر فعلی رفت اون دنیا منو خبر کنید...

****

دو دیالوگ متقابل نغز هم در دو جای مختلف فیلم هست که گویا نویسنده به قصد طنزی تلافی جویانه آنها را مخصوصا اینگونه طرح نموده است:

اولی در اوایل فیلم وقتی پیتر،برای حمایت از رجینا لمپرت او را به هتل میبرد ،آنها جلوی سردر اتاق رجینا ایستاده اند پیتر میخواهد به اتاق خودش برود که رجینا موشکافانه به او خیره میشود:

رجی : می دونی تو چه ایرادی داری؟

پیتر( بالحن سردرگم و ناباورانه) : نه؟!

رجی : هیچی

اما دیالوگ زیرکانه ای که درپاسخ این تکه در اواسط فیلم در سکانس روی کشتی تفریحی در شب اتفاق می افتد.جاییکه رجینا و پیتر روی صندلی شام مقابل هم نشسته اند و پیتر سعی دارد از ابراز علاقه به رجینا که کاملا دلبسته او شده طفره برود بطور غیرمنتظره روی میدهد:

پیتر : تاحالا متوجه نشدی که من از دست نزدن به تو زجر میکشم... (رجینا ناباورانه سر تکان میدهد)

پیتر (در ادامه با نگاهی موشکافانه) : اوه باید صورتت رو ببینی!

رجی (با سردرگمی و نگرانی): ایرادی داره؟!

پیتر : دوست داشتنیه...

.......................................................................................................................

نگاهی به دیالوگ و فیلمنامه معما:

هپبورن و گرانت آنچنان تحت تاثیر بازی یکدیگر قرار گرفته بودند که حتی به آنها اجازه داده شد گاهی بداهه گویی کنند. البته گرانت از استون نویسنده فیلمنامه خواسته بود به علت اختلاف سنی او که حدودا شصت ساله بود با هپبورن سی و چهارساله شخصیت او را محتاط و خشک و شخصیت مقابلش را پرجوش و خواهان جلوه دهد. استون میگوید:" گرانت به شدت نگران بود که مبادا بینندگان او را یک پیرمردکثیف خطاب کنند،برای همین من در سناریو مخصوصا جملاتی نظیر من برای تو خیلی پیرم ازمن دورشو دختر کوچولو- و یا من میتونم جای پدرتو باشم را وارد کردم" ...

سناریوی عالی پیتر استون که خود مدتهای مدید درمحله نوتردام پاریس ساکن بود و کاملا بر نقطه نقطه این شهر باشکوه اشراف داشت در هر سکانس علاوه بر پیش کشیدن جلوه های بصری زیبای پاریس، حاوی دیالوگهای کاملا همخوان با صحنه بود: گاه عاشقانه،گاه مهیج وپرهراس وگاه معماگونه و کنایه آمیز و همه و همه در قالب طنزی شیرین... این درست که دانن میخواست یک فیلم کاملا هیچکاکی خلق کند اما حال و هوای دیالوگهای نغز و طنز استون که توام با جیغ و قیل و قال بود با آنچه در شمال به شمال غرب و گرفتن یک دزد بود مغایرت داشت.

همانگونه که در پست اولم اشاره کردم فیلم بنا به مقتضیات زمان هم در اقتباس از نوول وهم در دوبله مجدد اندکی تحت سانسور و تحریف قرار گرفت. البته سانسور جوری نبود که خدشه ای به کلیات و حتی جزییات داستان وارد آورد. اما هالیوود تا جای ممکن جانب احتیاط را درپیش گرفت. این احتیاط تا بدانجا بود که حتی جوک کوتاه نمکین پیتر در صحنه آسانسور هتل حذف گردید. برای حسن ختام بحث داخل پرانتز این تکه بامزه قیچی شده را تقدیم شما عزیزان مینمایم:

رجینا و پیتر رودر روی هم در آسانسور تنگ هتل قرار میگیرند. پیتر بسیار خشک و جدی است و درباره جای پولها رجینا را بازجویی میکند که ناگهان رجی  با شیطنت اشاره به شیارگود وسط چانه پیتر کرده و میپرسد...

رجی: تو چطور اینجا رو اصلاح میکنی؟!

(پیتر :جوری که دوتا خارپشت بخوان باهم عشقبازی کنند خیلی با دقت...)

********

http://www.tcm.com/this-month/article/47...arade.html